Plüton’un atmosferinde son durum: Sisler ve akıcı buzlar
NASA son basın toplantısında Plüton’la ilgili yeni ve önemli bilgiler paylaştı: “Dünya ve Mars’tan sonra üçüncü aktif gezegen bulunmuş olabilir.”
NASA geçtiğimiz günlerde yaptığı son basın açıklamasında, Plüton’la ilgili önemli bilgiler ve yeni fotoğraflar paylaştı. New Horizons’un yeni keşifleri arasında en göze çarpan, akan buzlar ve uzun uzadıya devam eden sisli manzaraların görüntüleri oldu. Basın açıklaması sırasında konuyla ilgili görüşleri sorulan John Grunsfeld son gelişmeleri şu sözleriyle özetledi, “Plüton görevimiz gerçekleştiğinde büyük sürprizlerle karşılaşacağımızı biliyorduk ve şimdi, Plüton’a en yakın uçuşumuzdan 10 gün sonra, olduğumuz yer beklentilerimizin çok ötesinde. Akan buzlar, egzotik yüzey kimyası, dağ sıraları ve geniş yer kaplayan sisleriyle Plüton, gerçekten tüyler ürperten çeşitlilikte eşsiz bir jeolojiye sahip.
New Horizons Plüton’a en yakın uçuşundan tam 7 saat sonra, uzun menzil keşif görüntüleyicisini (LORRI) Plüton’un arka tarafına yöneltti. Güneş ışığını arkada tarafta bırakan ve gezegenin yüzeyindeki 180 km’lik sis bulutunu ortaya çıkaran bu görüntülerde, sisin iki katmandan oluştuğu fark edildi. İlk katmanın 80 km uzunluğunda yüzeyin hemen üzerinde olduğu, diğerinin ise ilk katmanın 50 km yukarısında olduğu belirtildi. New Horizons projesinin yürütücüsü Alan Stern, (Southwest Research Institute, Colorado) basın açıklaması sırasında duygularını, “Kuiper Kuşağındaki bu yabancı atmosfere ait bu resmi ilk gördüğümde ağzımın açık kaldığını söyleyebilirim, bu durum sadece inanılmaz bir keşif yapmış olmaktan çok, inanılmaz bir güzelliği de görmemizi sağladı” şeklinde ifade etti.
New Horizons, Plüton’un atmosferinde daha önceki yüzey basıncı gözlemlerine oranla, beklenmedik bir düşüş olduğunu tespit etti. New Horizons’un en yakın uçuşu sırasındaki REX (raido science experiment) ölçümlerine dayanan bu gözlem, daha önce dünyadan ölçülen verilerle ters düştü. Atmosferik yüzey basıncının zaman içinde düşmesi, şu an için Plüton atmosferinin yarısının donmuş olmasıyla ilişkilendirildi. Eğer doğruysa, ilerleyen zaman diliminde basıncın daha da düşmesi bekleniyor.
NASA’nın toplantı sırasında sunduğu fotoğrafta görülen yoğun sislerin, Plüton’un yüzeyine kızılımtırak rengini veren karmaşık hidrokarbon bileşimlerini yaratmada en önemli faktör olduğu dile getirildi. Öneriye göre bu yoğun sis, ultraviyole güneş ışınları metan gazı moleküllerini dağıttığında oluşuyor. Metan gazındaki bu bozulma, daha karmaşık hidrokarbon gazlarının –ilk günlerde Plüton’un yüzeyinde saptanmış olan etilen ve asetilen gibi- çoğalmasını tetikliyor. Bu hidrokarbon gazları atmosferin daha aşağıda ve daha soğuk olan bölümlerine düştüğünde ise yoğunlaşıyor ve yoğun sislerin oluşmasına neden oluyor.
Öte yandan New Horizons, bilim insanlarının umduğu ancak hiç beklemediği yeni bir keşif yaptı. Uzun menzil keşif görüntüleyicisinden elde edilen resimlerde, Plüton’un yüzeyinde akmakta olan egzotik buzların varlığı göze çarptı. Bu durum, devam eden jeolojik aktiviteler için yeni bir delil oluşturuyor. Proje ekibinin başında yer alan uzay bilimciler bu türden yüzeyleri şu ana dek, Dünya ve Mars gibi aktif olan gezegenlerde gördüklerini belirtti. New Horizons’un 2016’nın sonlarına dek veri göndermeye devam edeceği bildirildi. Uzay aracı şu anda Plüton’a 12,2 milyon km. uzaklıkta, sağlıklı ve Kuiper Kuşağı’nın derinliklerine doğru yol alıyor. Proje ekibi bundan sonraki aşamada yeni gelen verileri çözümlemeye odaklanacak ve basın toplantılarına bir süreliğine ara verecek.
0 yorum:
Yorum Gönder